Wat gebeurt er bij trauma in het drievoudige brein?

• Het drievoudige brein: Je hersenen bestaan uit 3 ‘lagen’.
• Wat gebeurt er in het drievoudige brein in normale situaties?
• Hoe reageert het drievoudige brein bij gevaar?
• Wat doet het rationele brein als het gevaar is geweken?
• Wat gebeurt er in het drievoudige brein als je een trauma hebt?
• Waarom kan het rationele brein een trauma niet verwerken?
• Waarom heeft traumatherapie vaak maar matig resultaat?
• Wat helpt wel bij behandeling van trauma?

Wat gebeurt er in het drievoudige brein in normale situaties:

In elke situatie checkt het oer-brein eerst, of het veilig is. Dan gaan álle indrukken naar het emotionele brein. Slechts 2 tot 5% daarvan wordt omgezet in woorden, en bewust gemaakt in het rationele brein (Orlemans). Als je een onbekende kamer inloopt, kijk je automatisch even rond. Je checkt of het er wel veilig is. Dat gebeurt in het oer-brein. Je krijgt dan duizenden prikkels binnen. Je ziet, hoort, voelt en ruikt álles. En al die indrukken roepen ook direct een gevoel op. Dat gebeurt in het emotionele brein. De amygdala, onderdeel van het emotionele brein, filtert die duizenden indrukken. Wat niet belangrijk is wordt genegeerd. Dat blijft onderbewust. Wat wel belangrijk is, wordt doorgestuurd naar het rationele brein. Die indrukken worden dan ook geverbaliseerd. Je geeft er woorden aan. Het denken in woorden gebeurt alleen in het rationele brein.

Tijdens een traumatische gebeurtenis voel je angst en gevaar. Bij angst en gevaar werken de drie delen van de hersenen samen, om het probleem op te lossen. Als het niet veilig is, roept het oer-brein een vecht- of vlucht-reactie op. Er worden stress-hormonen aangemaakt, die het lichaam in staat van paraatheid brengen. Klaar om direct te reageren. Je bent hyperalert, het hart gaat tekeer, je ademt snel, je zit vol spanning. Het emotionele brein wordt overvoerd door prikkels en emoties (je voelt stress en angsten). Het rationele brein wordt even uitgeschakeld. Want het is niet de bedoeling dat je even rustig gaat zitten nadenken als er gevaar is.

Bij een trauma loopt het verwerkings-proces van het rationele brein vast. Na een traumatische ervaring zit het oerbrein vol onrust. En er zitten heftige emoties in het emotionele brein. Maar bij een trauma kan het rationele brein de indrukken niet goed verwerken. Daardoor kan het de andere delen van het brein niet meer remmen. De emotionele onrust en het gevoel van onveiligheid zijn chronisch geworden. Je krijgt dan chronische angst- of stress-klachten.

Vaak kan het rationele brein na trauma gewoon verder functioneren, door de prikkels uit het emotionele brein te negeren. In het limbische systeem zit chronische angst en onrust. Je hebt daar geen vat op, dus schakel je het gevoel uit. Je blijft ‘in je hoofd’ zitten. Op deze manier kun je gewoon blijven functioneren. In het emotionele brein zit nog steeds veel onrust en emotie door het trauma, maar die zijn dan onderbewust.

Soms is na trauma de onrust en chaos in het emotionele brein té groot. Dan kun je het niet meer negeren. Het rationele brein is de controle kwijt. Daardoor kun je niet meer goed functioneren. Je ervaart dan continu de gevolgen van het trauma: stress en chaos van het emotionele brein. Dan noemen we het PTSS, post traumatisch stress syndroom.

Normale vervelende gebeurtenissen kun je gewoon verwerken. Een trauma niet. Dat kan verschillende oorzaken hebben.

• Bij een jong kind is het rationele brein niet voldoende ontwikkeld om een heftige ervaring goed te verwerken. Als je het niet kunt begrijpen, dan kun je het ook niet verwerken.
• Bij volwassenen is er in het geval van trauma iets, dat niet te accepteren is voor het rationele brein. Dan kan het ook niet verwerkt worden.
• En soms kunnen er gewoon geen woorden aan gegeven worden, omdat de ervaring té schokkend is. Als het niet geverbaliseerd kan worden, dan kan het rationele brein er niets mee.

Waarom heeft traumatherapie vaak maar matig resultaat?

Omdat het rationele bewustzijn de controle kwijt is. Wat betekent dit?

• Praten helpt niet bij trauma. Praten heeft alleen effect op het rationele brein, en die is machteloos bij trauma. Pas als je echt in de emoties zakt gebeurt er iets. Dan voel je de emoties, angsten en chaos van het trauma weer. Maar dan wordt er nog niets opgelost.
• Cognitieve gedragstherapie heeft ook weinig zin. Ook hier wordt het rationele brein aangespoord om de controle te nemen over emoties. Kenmerk van een trauma is juist, dat dat niet lukt. Cognitieve gedragstherapie is: Kijk naar je eigen gedachtengang, en vind een meer helpende manier van denken en handelen. Ik ben een voorstander van positief denken. Maar bij trauma helpt het niet.
• Ook bij behandeling van angststoornissen en paniekaanvallen heeft gesprekstherapie en cognitieve therapie weinig zin. Angst en paniek zijn een gevolg van een (onbewust) trauma, daarom geldt voor deze klachten hetzelfde als voor trauma.

• Bij trauma moet de behandeling gericht zijn op het emotionele brein en het oerbrein. Die zijn te bereiken met visualisatie, niet met woorden.
• De oorzaak van het vastlopen van het verwerkingsproces moet worden gevonden. Wát kon je niet begrijpen, of accepteren? Wát kon je niet verbaliseren? Dát is het kern-probleem van het trauma. Je kunt een trauma pas verwerken als het kern-probleem is opgelost.
• Als het emotionele brein tot rust komt zal het oerbrein de angst-reactie uitschakelen.
• Het oerbrein komt tot rust als het overtuigd is, dat het nu veilig is. Ook dat kan met visualisatie. Het oerbrein schakelt de angst-reactie uit en dan verdwijnen alle lichamelijke trauma-klachten.
• Als zowel het emotionele brein als het oerbrein tot rust komen krijgt het rationele brein weer de controle terug.
• Heb je pas een traumatische ervaring gehad? Hoe voorkom je dat het PTSS wordt?

Ook een beetje hulp nodig?

Maak dan een afspraak voor een consult. Tijdens een consult wordt je energieveld 'schoongemaakt', oude emoties worden opgeruimd en onderliggende problemen worden opgelost. Eén consult is meestal genoeg.